مقامِ عیادت(و بیمارداری)
بعد از هفت سال جنگیدن بر سر سلامتی و زندگی(و ماجرا هنوز ادامه دارد)، بهارِ 96 تشخیص دادند، حالم خوب نیست: مبتلاء به سرطان خون نوع میلوئیدی. مسأله البته پیچیده بود، داروهای مختلفی که مصرف میکنم، و جسمی که سخت درگیر است. حالا بیماری سختِ دیگری هم که آمده. تشخیصها دقیق نبود، وقتی دقیق تر شد خبرها خوب نبود: پیش رونده و سریع و خطرناک(همینقدر کافی است). اصلًا خوب نبود: حالم خوب نیست، و بدتر هم می شود، و قرار نیست بزودی حتّی ذره ای بهتر شوم(اینکه حتی چندین هفته هم بستری بشوم نامحتمل نیست اگر وضع واکنش بدنم همین وضع ناجالب بماند). روزهایی در شهری در غربت در تخت سفیدی بستری شده ام، انگاری غرق شده باشم آنجا. درد ذره ای رحم ندارد. کسانی پیام می دهند حالت چطور است: خوب نیستم. کجایی؟ بیمارستان، کدام بیمارستان؟ نمی گویم که نیایید. اصرار می کنند و اصرار را مکرر می کنند. از چیزهای دیگری هم می پرسند. و باز من می چیزی نمی گویم و یا می گویم مایل نیستم حرفی بزنم. به کسانی که باید می گویم. لازم نیست جار بزنم چه بر سرم آمده و می آید و لازم نیست همه را عزیز و نزدیک به خودم تلقی کنم.
یاد حالِ دوستی افتادم که سالها قبل در چنین وضعی بخاطر مادرش لب به شکوه گشوده بود. و مثل او یاد حکایت بابِ آخِر گلستان میکنم: «ریشی درون جامه داشم و شیخ، رحمه الله، هر روز بپرسیدی که چون است و نپرسیدی که بر کجاست.»
خوب است دوستان به فکر آدم باشند، خوب است(امیدوارم دوستان هر کدام بدانند فاصله شان چقدر است و فکر می کنم دوستان نزدیکم که به تعداد انگشتان یک دست هم نیستند میدانند چقدر صمیم و عزیز هستند برایم و از همه چیز هم باخبر، همه دوستان، این چند دوست نیستند! و فاصله شان مثل این دوستان نیست!). اما تکرارش اگر نشانه ای از اجتناب از جانب من هم باشد-لازم است نشانه ها را توضیح بدهم؟!-، که بیشتر نپرسید، و ... ، گمان میکنم جالب نیست پرسیدن و حاشا کردن من. و البته گاه خود احوالپرسی میتواند حال را بدتر کند. و البته دوست می دارم به دوستانی چیزهایی بگویم و دوستانی در اطلاع کامل باشند-اگر خودشان تأکید کرده باشند که به ما بگو(لازم است بگویم با این دوستان که تک و توکند پیوند عاطفی عمیق دارم؟)-، مایه تسلی است حضور این دوستان. ولی اصرار را از جانب دیگران نمی فهمم. اصرار دوستانی که می خواهند عیادت کنند در خانه یا بیمارستان. کما اینکه فراموش کاری را هم چندان نمی فهمم. تا دیروز دوست گرمابه و گلستان خود را تصور کردن و امروز که بوی نامطبوعی می دهی و بیماری و احوال ناخوشی داری، دوری گزیدن. هرچند می دانم دنیا همین است. دنیای کون و فساد است! تغییر و تغیّر جز لاینفک این دنیاست. نیست؟
نفسِ احوالپرسی به من می گوید نگران حال هستید. اما جزئیات چرا می پرسید و حالا هم بدانید چه می توانید بکنید؟ مشاوره خواستم؟ درمانی برای دردهای جسم و رنجهای روحم دارید؟ پزشک هستید؟ و اگر پزشک هستید تخصصتان این حوزه است؟ افسردگی و نا امیدی ام را درمانید؟ رفیق شفیقِ موافقی هستید که همنیشینی تان التیام ام باشد؟(اگر بودید که لابُد چیزهایی می گفتم!). نفس توضیحات مکرر بوقت ناخوشیِ شدّت گرفته، نفس اینکه بگویم نمی خواهم ببینمتان "الان"، خسته ام می کند تکرارش. لطفًا اینقدر اصرار نکنید. اینقدر از شیمی درمانی و .. و ... نپرسید. به کسانی که باید بگویم می گویم آن دقائق و ظرائف و دردها را... بقولِ همان دوستِ پاراگراف دوم: من را وسیله ارضای کنجکاوی تان نکنید یا فعلا! نکنید.
اینقدر کنجکاوی نکنید لطفاً، به کرات گفته ام: چیزهایی که باید بگویم را می گویم و حتی در این وبلاگ چیزهایی می نویسم از احوالم. به کسانی که به من نزدیک اند(یا من فکر می کنم به من نزدیک اند) هر چه را که باید، می گویم. این کسان زیاد نیستند!
اینکه نخواهم با حالی نزار به خانه ی کسی بروم هم همینطور است. ترجیح می دهم در مسافر خانه ای باشم یا هتلی. دوست ندارم بر من کسی به ترحم نگاه کند. نمی خواهم بر سرم کسی گریه کند، با چشمانی بی قرار و نمناک وقتی افتاده بر زمینم نگاه کند. اینکه به بیمازستان بیایید دردی دوا نمی کند. دارم می گویم: دردِ مرا نمی فهمید. دردی که صرفاً جسمانی هم نیست. حرفهایم بی رحمانه است؟ بله بیرحمانه است چون حال مرا ندارید! و از منظر من مسأله را یا نمی بینید و یا نمی توانید ببینید، کما اینکه تجربه مرا هم نمی توانید تجربه کنید. و درد هم رحم ندارد. درد مشفق نیست! درد می آید تا پیکر را منهدم کند، تار از و پود نسیجم بگسلد. کسانی می شناسید که برخوردشان بهتر از من است؟ متأسفم که من مثل آنها نیستم. متأسفم که من اینقدرها توان ندارم. ایشان نیز من نیستند و بجای من نیستند. (ایوان کارامازوفِ بی ایمان در "برادران کارامازوف" به برادر با ایمانش آلیوشا می گوید: هیچکس درد دیگری را نمی فهمد چون او نیست(نقل به مضمون).) آدمها توش و توان و ظرفیت متفاوتی دارند. شاید ظرفیت من هم برای تحمل درد دارد تمام میشود شاید هم دردم بیش از توان من است. به هر ترتیب این توان من است و می دانم ناچیز است. متأسف نیستم.
فکر می کنید تنها مانده ام؟ غم تنهایی در بیماری هم دارم؟ می خواهید سر بزنید شاید که احوالم بهتر شود؟ امتحان کنید اما در امتحان اصرار نکنید و پافشاری(دوستی سر زده بود گفت می خواهم بازم بیایم گفتم نمی خواهم لطفاً بیایی. روشن گفته ام). همین متذکر بودن به اینکه ناخوشم و همین احوالپرسی بیشتر آنها که احوالی می پرسند نشانم میدهد که برای شما "مهم" هستم. آنها هم که حالی نمی پرسند وضعشان تا حدی روشن است یا مهم نیستم یا گرفتاریهای مهمتری هستند، یا امرو دیگری در کار است. زندگی آدمها یکسان نیست و من از احوال زندگی دیگران به کل خبر ندارم و مایل هم نیستم اینقدرها باخبر شوم. اقتضاء دوستی نشان دادن این است که مهم بودنم برای خودتان را تذکر بدهید؟ خوب است. اما اصرار نکنید، اگر نخواستم تأکید و پافشاری نکنید. شاید اقتضاء دوستی این هم باشد که گاهی دوستی را رها کنیم و حالش را نپرسیم. و در یک کلام مدّتی نزدیک نشویم.
