و خاتمة الکآبهْ

با یادی... !

منفایَ: فلاّحون معتقلون فی لُغة الکآبهْ

منفایَ: سجّانون منفیون فی صوتی..

و فی نغم الربابهْ

منفای: أعیاد محنّطة.. و شمس فی الکتابهْ

منفایَ: عاشقة تعلِّق ثوب عاشقها

على ذیل السحابهْ

منفایَ: کل خرائط الدنیا

و خاتمة الکآبهْ

تبعیدگاهِ من: بَرْزِگَرانی‌اند که در زبانِ اندوهْ دربَندند

تبعیدگاهِ من: زندانبانانی‌اند که در صدایِ من ...

و نغمهء رُباب‌ْ تبعیدند.

تبعیدگاهِ من: أعیادِ[اندوه‌هایِ] مومیایی شده است ...  و خورشیدی است که دست اندر کار نوشتن است...

تبعیدگاهِ من: زنی است عاشق که پیراهنِ معشوق‌اش را به دنباله‌یِ ابری آویخته

تبعیدگاهِ من: همه‌یِ جغرافیایِ جهان

و پایانِ اندوهْ.

............

 بخشی از شعرِ «ریتا ...أحبینی» از «محمود درویش».
عنوانِ "با یادی" از من است. شعر را بخاطر رفیقی یکّه ترجمه کرده‌ام. هرچند کاری است نه خورای بود و نُمود و حضورِ او.
توضیح یکُم: «الکآبهْ» هم معنایِ «غم و اندوه» عمیق و شدید دارد و هم «افسردگی»، به نظرم میرسد منظورِ درویش همانست که آورده‌ام نه «فقط» افسردگی. بلکه اندوهی که افسردگی را هم شامل است. «خرائط» هم معنایِ «نقشه جغرافیا» را در خود دارد و هم «جغرافیا(چونان مکان)»، محمود درویش گاهی تعابیر دو پهلو استفاده میکند، به نظرم اینجا نیز چُنین چیزی مدّ نظر او بوده است. موسی اسوار در ترجمه‌اش کارهای دیگری کرده، سلیقه و دقّتها البته متفاوت است! اینجا سلیقه و شناخت و دقائق مدّ نظر من از شعرِ معاصر عرب-عموماً- و شعر و شخصیّت محمود درویش-خصوصاً-، دست اندر کار بوده است.

توضیحِ دُوُم: ترجمه‌یِ اشعاری که درویش با ذکری از «ریتا» یعنی همان معشوقه‌یِ وفادارش در دُنیای واقعی انجام داده، دشواریهای خاصّی دارد. لحن عاشقانه و حماسی در کنارِ بارِ سیاسی‌یِ اشعار او در هم آمیخته میشود، و این کار را سخت میکند. بماند که اساساً ترجمه ناپذیر است-به نظر من-، تنها میشود کارهایی کرد، کارهایی نه چندان زیاد!
توضیح سوم: من البته چندان توانا نیستم، کاری کردم ناچیز. و البته در فرصتی بسیار کوتاه.